Tijdens het Codarts Research Festival 2022 hield ze de lezing ‘What the Ears Can See: Using musical parameters to observe cognitive functioning in stroke rehabilitants’ (‘Wat onze oren kunnen zien: het toepassen van muzikale parameters bij het vaststellen van cognitieve functies bij mensen die van een beroerte herstellen’). “Het gemeenschapsgevoel bij de masteropleiding was iets unieks.”

De in Hongarije geboren Rita Kárpáti is een in Nederland werkzame musicus, muziekpedagoog en muziektherapeut. Ze studeerde af in 2021 op een masterscriptie over op muziek gebaseerde klinische observatie van het cognitief functioneren van patiënten na een beroerte. Op dit moment doet ze klinisch werk met cliënten die te maken hebben met niet-aangeboren hersenletsel of die lijden aan Korsakovsyndroom. Ook bestudeert, presenteert en schrijft ze over onderwerpen die te maken hebben met geheugen, cognitie en de klinische toepassing van muziek.

Tijdens het Codarts Research Festival 2022, op 17 maart, hield Rita de lezing ‘What the Ears Can See: Using musical parameters to observe cognitive functioning in stroke rehabilitants’ (‘Wat onze oren kunnen zien: het toepassen van muzikale parameters bij het vaststellen van cognitieve functies bij mensen die van een beroerte herstellen’). Afgelopen september gaf ze een iets langere versie van dezelfde presentatie op de Open Research Day van de Master of Arts Therapies (MAT).

Rita: “Dat was in feite een ‘samenvatting’ van hoe mijn masterscriptie tot stand is gekomen, voor de huidige lichting MAT-studenten. Omdat die door iedereen positief was ervaren, heeft de opleiding me gevraagd om het nog een keer te doen tijdens het Codarts Research Festival. Ik zei maar al te graag ‘ja’, want dit was eigenlijk mijn eerste presentatie in de context van een professioneel georganiseerde, multidisciplinaire conferentie; een geweldige oefening voor soortgelijke gelegenheden in de toekomst!”

Dualiteit tussen observeren en beïnvloeden
Het onderwerp dat Rita voor haar scriptie en de daaropvolgende presentaties koos, gaat over hoe ervaren muziektherapeuten het medium muziek gebruiken om de cognitie te observeren van cliënten die herstellen van een beroerte (of van een CVA, een cerebrovasculaire aandoening, zoals de medisch correcte term luidt).

Rita: “Het interessante aan deze studie was dat de data afkomstig waren van negen muziektherapeuten verspreid over drie continenten. Het enige wat ze gemeen hadden, was dat ze met een vergelijkbare groep cliënten werkten. Uit de analyse bleek dat deze professionals enkele duidelijk omlijnde, op muziek gebaseerde strategieën hadden voor het aanspreken en triggeren van cognitieve functies bij hun cliënten, maar dat ze het – vreemd genoeg – bijna nooit hadden over de muziek van hun cliënten en wat die kon zeggen over cognitieve gezondheid. Daarom besloot ik me te verdiepen in deze dualiteit tussen observeren en beïnvloeden en in de vraag waar muziek wellicht een rol kon spelen tussen beide uitersten.”

Het aanleren van interventies en trucjes
Zoals bij zoveel gebieden in de klinische gezondheidszorg moet je muziektherapie in de praktijk leren, vertelt Rita. “Voordat ik vier jaar geleden aan mijn studie begon, had ik de naïeve gedachte dat de opleiding mij interventies en trucjes zou aanleren die ik dan rechtstreeks kon terugvertalen naar echte situaties op de werkplek. Nu weet ik dat de opleiding er eerder op gericht is je een theoretische achtergrond te verschaffen en onderzoeksvaardigheden bij te brengen die je nodig hebt bij het uitoefenen van je beroep. En, in nog veel grotere mate, je psychologisch voor te bereiden door van je te eisen dat je jezelf voortdurend ontwikkelt en evalueert. Dat emotionele aspect begon ik pas te waarderen toen ik tijdens mijn klinische stage voor het eerst met de ‘frontlinie’ te maken kreeg.”

Het gemeenschapsgevoel bij de masteropleiding was overigens iets unieks, zegt Rita. “En dat is het nog steeds, een heel jaar na mijn afstuderen. Bij eerdere studies had ik nooit zo’n hoge mate van samenwerking, wederzijdse steun en vertrouwen meegemaakt. Iets in de inhoud en de structuur van de opleiding bevorderde dat, hoewel ik er nog steeds niet echt de vinger op kan leggen.”

Ik ben nog steeds nieuwsgierig naar het wezen van muziek
Als muziektherapeut werkt Rita bij de Saffier Healthcare Group in Den Haag met twee groepen cliënten: mensen met het syndroom van Korsakov en mensen met niet-aangeboren hersenletsel.

Rita: “Ik gebruik dit eerste beroepsjaar om meer te leren over deze aandoeningen, hoe ik voor ernstig kwetsbare mensen moet zorgen en hoe ik zelf mentaal op de been blijf terwijl ik dat doe. Ik probeer regelmatig conferenties en workshops te volgen en ik heb me recentelijk ook aangesloten bij een intervisiegroep – met andere voormalige Codarts-studenten!”

Naast het klinische werk wil Rita zich in de toekomst graag meer op research richten. “En me heel erg verdiepen in dit ogenschijnlijk beperkte niche-onderwerp, dat zich desalniettemin uitstrekt tot in andere disciplines, zoals systematische musicologie of neurowetenschappen. Ik ben nog steeds zo nieuwsgierig naar het wezen van muziek en naar mensen die muziek maken!”

Heeft deze alumna nog een tip voor de huidige masterstudenten? Rita: “Persoonlijk zou ik zeggen: wees niet te bang om fouten te maken tijdens je klinische stage. Wat je leert van je meest beschamende ‘blunders’ blijft je het langste bij… Emoties zijn krachtige katalysators voor je geheugen. En ook: je begeleider is er niet voor niets.”